Nhật ký tại Nhật Bản (phần 7)

13 Kỷ vật về Bác Hồ tại một toà báo ở Nhật Bản

Trong một toà soạn lớn tại thủ đô Tokyo, có một căn phòng lưu giữ nhiều tấm ảnh quý giá về Hồ Chủ tịch, kỷ vật về Việt Nam. Tất cả đều được nâng niu, trân trọng!  

Một chiều tháng 5, tôi có mặt tại toà soạn báo và hãng phim tư liệu NIHON-DENPA-NEWS tại khu Azabuyuban, thủ đô Tokyo, Nhật Bản. Ngồi trong căn phòng nhỏ trên tầng 3, xung quanh là những tấm ảnh Hồ Chủ Tịch với nhiều kỷ vật trong cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước, tôi được nghe câu chuyện về nguồn gốc những bức ảnh chụp vị Chủ tịch vô vàn kính yêu của dân tộc Việt Nam.

Giám đốc tòa soạn Misao Ishizaki một người đã gắn bó với Việt Namtrong suốt hơn 30 năm qua kế lại:

“Tôi tới Việt Namlần đầu tiên vào những ngày cuối tháng 8/1969, khi đó nghe tin Chủ tịch Hồ Chí Minh ốm rất nặng, cả đoàn chúng tôi lặng người đi. Ngày 9/9/1969, tại quảng trường Ba Đình, chúng tôi có mặt trong lễ Quốc tang của Người, chứng kiến cả dân tộc Việt Nam khóc tiễn đưa vị lãnh tụ của mình. Tại Nhật Bản chưa từng có thời khắc lịch sử như vậy…

Tôi nhìn thấy giọt nước mắt lăn trên má Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Bí thư thứ nhất Lê Duẩn, Chủ tịch Quốc hội Trường Trinh. Tôi nghe cả tiếng khóc than rất lớn của những người dân đứng cạnh. Trái tim tôi bật khóc mặc dù tôi chưa được gặp người bao giờ…và…lắng sâu ý nghĩa hai từ mà người Việt Namgọi vị lãnh tụ của mình là Bác Hồ…”.

Lật lại cuốn album của tòa soạn NIHON-DENPA-NEWS, ông Ishizaki lại say sưa kể về quá khứ cách

đây 47 năm. Lúc đó tòa soạn này mới thành lập được hai năm, Đoàn nhà báo do cố Tổng biên tập Yasuo- Yanagisawa- người sáng lập ra tòa soạn có mặt tại thủ đô Hà Nội vào ngày 28/6/1962 vinh dự được gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ngay lập tức nhà nhiếp ảnh Okozima (thành viên trong đoàn) đã chớp được hình ảnh quí báu ngồi bên Người tại chân cầu thang Phủ Chủ tịch. Tấm ảnh đầu tiên về Chủ tịch Hồ Chí Minh của NIHON-DENPA-NEWS ra đời trong hoàn cảnh đó.

Kể từ đó, NIHON-DENPA- NEWS càng gắn bó với Bác Hồ và sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc Việt Nam. Bức ảnh thứ hai chụp Bác Hồ của nhà nhiếp ảnh nổi tiếng Nhật Bản Suzuki tại cuộc mittinh chào mừng ngày Quốc tế Lao động 1/5/1965. Bức ảnh lột tả sinh động chân dung một vị lãnh tụ vĩ đại nhưng luôn gần gũi. Sau lễ mitinh, Bác Hồ đã chỉ huy dàn nhạc tấu bài ca Kết Đoàn.

Một năm sau (1966), đoàn nhà báo, nhiếp ảnh gia, quay phim của NIHON-DENPA-NEWS một lần nữa lại có cơ hội tiếp kiến Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch. Người ân cần hỏi thăm sức khỏe từng thành viên, căn dặn đoàn nên lưu ý chớp những thước phim miêu tả về cuộc kháng chiến cứu nước của dân tộc Việt Nam. Người nhấn mạnh: "Lịch sử không quay lại mà chỉ những thước phim giúp chúng ta nhìn nhận đúng về giá trị của lịch sử…"

Chi tiết xúc động nhất đối với các thành viên trong đoàn là cử chỉ rất đời thường nhưng chan chứa tình thương cao cả của một bậc lãnh tụ: Bác Hồ chọn những bông hoa đẹp nhất, tặng cho nhà nhiếp ảnh Suzuki và các phóng viên trong đoàn, với lời khen “Các chú chụp đẹp lắm!”.

Bức ảnh cuối cùng của tòa soạn và hãng phim tài liệu NIHON-DENPA-NEWS chụp Bác Hồ với thiếu nhi năm 1969 hiện vẫn còn phim lưu giữ. Lúc đó cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Namđang bước vào giai đoạn khốc liệt nhất. Các thành viên trong tòa soạn và hãng phim không biết đó là giây phút cuối cùng được gặp Người.

Ông Isizaki cho biết, ông được nghe từ các bậc đàn anh trong tòa soạn rằng, trong những tháng năm kháng chiến gian khổ, Bác Hồ đã thể hiện một tài năng lãnh đạo xuất chúng, một tư tưởng vĩ đại mà cho đến giờ vẫn được gọi là tư tưởng Hồ Chí Minh. Người thật giản dị nhưng cũng thật thanh cao, cả cuộc đời phấn đấu cho sự nghiệp của đất nước.

Chúng tôi thường nói với nhau: "Cuộc sống của một vị lãnh tụ mà không một chút xa hoa, được mọi người dân yêu quí. Hình ảnh của người, tư tưởng của người sẽ sống mãi trong lòng nhân dân Việt Nam, Nhật Bản và bạn bè thế giới…”, ông Isizaki xúc động.

Nghe theo lời căn dặn của Bác, NIHON-DENPA-NEWS đã thiết lập chi nhánh tại Hà Nội trong suốt những năm tháng chiến tranh cho đến ngày lập lại hòa bình tại miền Nam Việt Nam. Tòa soạn đã cho ra đời trên 2000 bộ phim tài liệu, phóng sự, tin và hàng trăm bức bức ảnh về Việt Nam. Căn phòng cuối tòa soạn trở thành một góc bảo tàng nhỏ trưng bày ảnh Hồ Chủ Tịch và các tư liệu quí về một giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam.

Đó là những bức ảnh chụp Trưởng đoàn Đàm phán Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa- Xuân Thủy tại Hội nghị Paris năm 1972 cho tới những bức ảnh chụp phóng viên tòa báo phỏng vấn phi công Mỹ trên đường phố Huế bị dân quân Hà Nội bắt sau khi bắn rơi máy bay tháng 9/1967, hay bức ảnh hai nam nữ dân quân ngoại thành Hà Nội uống chung bi đông nước, chia sẻ niềm vui chiến thắng….

Giờ đây, hầu hết những nhân vật được gặp Bác Hồ của NIHON-DENPA-NEWS đã không còn nữa, song những kỷ vật quí giá về Chủ tịch Hồ Chí Minh- vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam - nhà chính trị lỗi lạc, danh nhân văn hóa thế giới vẫn đang được trân trọng lưu giữ như báu vật giữa lòng thủ đô Nhật Bản./.

14. Chất độc da cam-dioxin trong cuốn sách của một nhiếp ảnh gia Nhật Bản

NDĐT - Ngày 10-8-1961, lần đầu tiên quân đội Mỹ đã sử dụng chất độc da cam dioxin trong cuộc chiến tranh Việt Nam. Một nhiếp ảnh gia nổi tiếng của Nhật Bản trong suốt 19 năm (1976 đến năm 1995) đã đặt chân đến nhiều vùng Việt Nam tìm hiểu và chụp những bức ảnh những nạn nhân chất độc da cam dioxin để rồi viết cuốn sách về chất độc da cam- dioxin tại Việt Nam . Cuốn sách   kể về sự hủy diệt môi trường sống và sức khỏe con người của loại chất độc hóa học này tại miền trung và nam Việt Nam.

Trong những dòng nhật ký chương đầu cuốn sách tác giả miêu tả sau…

Nơi tôi đặt bước chân đầu tiên là rừng Cà Mau- mảnh đất vùng cực nam Việt Nam. Cả người tôi ướt như chuột lột, đó là một sáng mưa tháng 6 năm 1976 , con thuyền nhỏ lặng lẽ tiến vào rừng Cà mau. Trước mắt tôi, màu sắc chiến tranh vẫn đang bao phủ nơi được coi là khu căn cứ cách mạng nổi tiếng và cũng là nơi đã xảy ra nhiều trận chiến ác liệt giữa quân đội giải phóng miền nam Việt Nam và ngụy quân Sài Gòn. Giờ khắc đó, rừng Ca Mau không còn tiếng súng, tiếng bom, Chim không hót, lá không xào xạc,mưa cũng đã tạnh, song tôi cảm thấy mảnh đất này sự sống vẫn chưa thể gượng dậy sau một năm kết thúc chiến tranh..Một cảm giác căng thẳng khiến tôi run lên không thể cầm được máy quay,người chèo thuyền nhắc tôi ngồi xuống, anh nhà báo Việt Nam đi cùng tôi phá tan bầu không khí tĩnh mịch bằng tiếng hô rất lớn …đừng lên bờ.. vùng này đang phơi nhiễm nặng chất độc da cam –dioxin,  nguy hiểm lắm…

Ấn tượng về rừng Cà Mau đã khiến nhiếp ảnh gia Nakamura suốt trong 19 năm liền với chiếc máy ảnh trên tay tìm đến nhiều địa phương của tỉnh Cà Mau, rồi thành phố Hồ Chí Minh, Tây Ninh, Biên Hòa… tìm hiểu và chia sẻ với từng gia đình nạn nhân chất độc da cam-dioxin Việt Nam . Các bức ảnh của nhiếp ảnh gia được in trong cuốn sách: bà mẹ với đứa con 10 tháng tuổi, Bố của bé đã nhiễm chất độc da cam-dioxin tại đường mòn Hồ Chí Minh (1981) ,Nuôi tôm trên mảnh đất di tích chiến tranh (năm1995)… vừa lột tả sâu sắc nỗi đau dai dẳng của thế hệ thứ hai người Việt Nam bị nhiễm chất độc da cam-dioxin, vừa thể hiện khát vọng được sống,hướng tới tương lai tốt đẹp của những nạn nhân này.

Từ năm 2007, nhiếp ảnh gia Nakamura đã nhiều lần mở triển lãm ảnh và các buổi diễn thuyết về cuốn sách nạn nhân chất độc da cam Việt Nam tại Mỹ với hy vọng sẽ làm cho Chính phủ và người dân Mỹ nhìn nhận một lần nữa hình ảnh đa chiều về cuộc chiến tranh tại Việt Nam, từ đó đánh giá đúng trách nhiệm đối với cuộc chiến tranh đó là cần phải làm gì cho những nạn nhân chất độc da cam của Việt Nam.

(còn nữa)