Ở nước ta bóng đá là một trong những môn thể thao được nhiều người yêu thích và luyện tập. Những chấn thương xảy ra khi chơi bóng đá khó tránh khỏi với nhiều nguyên nhân, loại hình và mức độ khác nhau. Tuy nhiên nếu chúng ta chú trọng và biết cách phòng ngừa có thể giảm thiểu nguy cơ xảy ra chấn thương, đồng thời làm tốt công tác phòng ngừa còn có ý nghĩa quan trọng trong việc nhanh chóng điều trị phục hồi sau này.
Nguyên nhân ở nước ta bóng đá là một trong những môn thể thao được nhiều người yêu thích và luyện tập. Những chấn thương xảy ra khi chơi bóng đá khó tránh khỏi với nhiều nguyên nhân, loại hình và mức độ khác nhau. Tuy nhiên nếu chúng ta chú trọng và biết cách phòng ngừa có thể giảm thiểu nguy cơ xảy ra chấn thương, đồng thời làm tốt công tác phòng ngừa còn có ý nghĩa quan trọng trong việc nhanh chóng điều trị phục hồi sau này.
Nguyên nhân
Những nguyên nhân dẫn đến chấn thương có nhiều. Có thể chỉ ra một số nguyên nhân chủ yếu sau:
Nhận thức chưa đầy đủ về chấn thương thể thao: Một trong những nguyên nhân có thể dẫn tới chấn thương là do người tập luyện thể thao hay người hướng dẫn có những nhận thức chưa toàn diện về chấn thương. Đôi khi họ cho rằng chấn thương là không thể tránh khỏi khi luyện tập thi đấu", hay một vài chấn thương nhỏ không gây ảnh hưởng gì lớn ... Chính vì vậy họ đã không chú ý tới việc phòng tránh hay khi đã xảy ra chấn thương không phân tích tìm nguyên nhân, đúc rút kinh nghiệm nên chấn thương vẫn liên tục xảy ra, các chấn thương nhỏ trở nên nghiêm trọng hơn.
Công tác chuẩn bị, khởi động không thích hợp: Khởi động nhằm hưng phấn toàn bộ hệ thần kinh, nâng cao khả nǎng thích nghi của các cơ quan từ hệ vận động tới các cơ quan nội tạng trong cơ thể, là cơ sở để bước vào các hoạt động chính thức. Không khởi động hay khởi động không kỹ, lượng vận động khi khởi động quá lớn, nội dung các bài tập khởi động không thích hợp, khởi động quá sớm... đều là những nguyên nhân có thể dẫn tới chấn thương do cầu thủ khi luyện tập hay thi đấu.
Trạng thái tâm, sinh lý không tốt: Có thể do mệt mỏi, buồn ngủ, nghỉ ngơi không đủ, hay chưa hoàn toàn hồi phục sau chấn thương khiến vận động viên (VĐV) không tập trung, phản xạ chậm chạp, thiếu chuẩn xác rất dễ xảy ra chấn thương.
Lượng vận động không thích hợp, luyện tập quá sức đối với VĐV.
Động tác, kỹ thuật chưa hoàn chỉnh, nhất là những động tác phải xoay vặn khớp gối, khớp cổ chân, đá hụt bóng...
Điều kiện thiết bị sân bãi không đảm bảo như mặt sân không bằng phẳng, trơn ướt dễ ngã; trang phục tập luyện thi đấu không phù hợp, quần áo hay giầy quá rộng hay quá chật đều có ảnh hưởng không tốt và khó vận động.
Điều kiện thời tiết không tốt: Nhiệt độ, độ ẩm quá cao dễ dẫn đến mệt mỏi, mất nước, co thắt cơ (chuột rút). Luyện tập hay thi đấu khi thời tiết quá lạnh có thể gây ra co cứng cơ.
Một số biện pháp phòng tránh chấn thương khi chơi bóng
Luôn dành thời gian thích đáng để khởi động và cǎng cơ trước khi luyện tập hay thi đấu. Điều này không có gì mới và có vẻ như ai cũng biết, nhưng nhắc lại có lẽ cũng không thừa, vì thực tế đã cho thấy rất nhiều chấn thương đã xảy ra do không khởi động hoặc khởi động không kỹ. Với các VĐV đỉnh cao, các bước khởi động khá đa dạng và phức tạp. Đối với những người chơi bóng có tính chất luyện tập, nhìn chung khởi động bằng việc xoay chuyển làm mềm các khớp; chạy, nhảy hay bước bộ tại chỗ, thời gian từ 5-10 phút, sau đó làm cǎng cơ ép dẻo với mỗi nhóm cơ khoảng 30 giây.
Luôn mang nẹp bảo vệ cẳng chân khi thi đấu. Nhiều VĐV đã bị những chấn thương ở cẳng chân khi không mang hay nẹp bảo vệ không đảm bảo.
Trang phục thích hợp. Nên mang giày đế đúc đinh cao su hoặc đế có xẻ rãnh để tǎng ma sát. Những đôi giày đế đinh vít có nguy cơ chấn thương cao hơn. Tuy nhiên, nên mang loại giày này nếu cần tǎng độ bám khi thi đấu trên nền sân ướt, cỏ dài.
Nên sử dụng bóng làm bằng chất liệu tổng hợp, không thấm nước khi chơi trên những sân ướt. Bóng da sẽ bị ngấm nước và nặng hơn khi ướt, làm tǎng nguy cơ chấn thương cho VĐV.
Tránh bám đu lên xà ngang hay bám đu vào lưới. Đã có những chấn thương đáng tiếc xảy ra do bám trượt ngã, cọc gôn đổ ở những sân chơi nghiệp dư không đủ tiêu chuẩn. Trên thế giới cũng đã xảy ra trường hợp một cầu thủ bị rách đứt ngón tay do nhẫn đeo tay của anh ta móc vào lưới khi quá hưng phấn vì sau khi ghi bàn đã bám đu vào lưới.
Các cọc gôn cũng nên được đệm bọc và được bảo đảm an toàn thích đáng nhằm giảm những tai nạn có thể xảy ra cho thủ môn cũng như các cầu thủ khác khi va đập vào cọc gôn.
Bề mặt sân chơi phải được bảo đảm tốt, bằng phẳng, loại bỏ gạch đá vụn, lấp đầy ngay các chỗ trũng hay các lỗ nếu có.
Nên có những hiểu biết cơ bản về cách xử trí ban đầu những chấn thương nhỏ như các vết xước rách da mặt, bầm tụ máu, các tổn thương nhỏ ở gân cơ, giãn dây chằng, co rút cơ...
Chuẩn bị tốt và có kế hoạch cấp cứu điều trị kịp thời những chấn thương nặng, nghiêm trọng như gãy xương, trật khớp, hay các chấn động khác.
Trong luyện tập và thi đấu bóng đá, việc các cầu thủ va chạm và chấn thương là không tránh khỏi, nhưng một va chạm ác ý có thể dẫn tới hậu quả nghiêm trọng, có khi vĩnh viễn chấm dứt cuộc đời thể thao của cầu thủ. Hãy tránh để xảy ra điều tệ hại đó bằng lối chơi đẹp, thể hiện tinh thần thể thao.
Tác giả: BS. Phạm Quang Thuận -
Nguồn: Báo sức khoẻ và đời sống chuyên đề số 85 10/2003
Nguyên nhân ở nước ta bóng đá là một trong những môn thể thao được nhiều người yêu thích và luyện tập. Những chấn thương xảy ra khi chơi bóng đá khó tránh khỏi với nhiều nguyên nhân, loại hình và mức độ khác nhau. Tuy nhiên nếu chúng ta chú trọng và biết cách phòng ngừa có thể giảm thiểu nguy cơ xảy ra chấn thương, đồng thời làm tốt công tác phòng ngừa còn có ý nghĩa quan trọng trong việc nhanh chóng điều trị phục hồi sau này.
Nguyên nhân
Những nguyên nhân dẫn đến chấn thương có nhiều. Có thể chỉ ra một số nguyên nhân chủ yếu sau:
Nhận thức chưa đầy đủ về chấn thương thể thao: Một trong những nguyên nhân có thể dẫn tới chấn thương là do người tập luyện thể thao hay người hướng dẫn có những nhận thức chưa toàn diện về chấn thương. Đôi khi họ cho rằng chấn thương là không thể tránh khỏi khi luyện tập thi đấu", hay một vài chấn thương nhỏ không gây ảnh hưởng gì lớn ... Chính vì vậy họ đã không chú ý tới việc phòng tránh hay khi đã xảy ra chấn thương không phân tích tìm nguyên nhân, đúc rút kinh nghiệm nên chấn thương vẫn liên tục xảy ra, các chấn thương nhỏ trở nên nghiêm trọng hơn.
Công tác chuẩn bị, khởi động không thích hợp: Khởi động nhằm hưng phấn toàn bộ hệ thần kinh, nâng cao khả nǎng thích nghi của các cơ quan từ hệ vận động tới các cơ quan nội tạng trong cơ thể, là cơ sở để bước vào các hoạt động chính thức. Không khởi động hay khởi động không kỹ, lượng vận động khi khởi động quá lớn, nội dung các bài tập khởi động không thích hợp, khởi động quá sớm... đều là những nguyên nhân có thể dẫn tới chấn thương do cầu thủ khi luyện tập hay thi đấu.
Trạng thái tâm, sinh lý không tốt: Có thể do mệt mỏi, buồn ngủ, nghỉ ngơi không đủ, hay chưa hoàn toàn hồi phục sau chấn thương khiến vận động viên (VĐV) không tập trung, phản xạ chậm chạp, thiếu chuẩn xác rất dễ xảy ra chấn thương.
Lượng vận động không thích hợp, luyện tập quá sức đối với VĐV.
Động tác, kỹ thuật chưa hoàn chỉnh, nhất là những động tác phải xoay vặn khớp gối, khớp cổ chân, đá hụt bóng...
Điều kiện thiết bị sân bãi không đảm bảo như mặt sân không bằng phẳng, trơn ướt dễ ngã; trang phục tập luyện thi đấu không phù hợp, quần áo hay giầy quá rộng hay quá chật đều có ảnh hưởng không tốt và khó vận động.
Điều kiện thời tiết không tốt: Nhiệt độ, độ ẩm quá cao dễ dẫn đến mệt mỏi, mất nước, co thắt cơ (chuột rút). Luyện tập hay thi đấu khi thời tiết quá lạnh có thể gây ra co cứng cơ.
Một số biện pháp phòng tránh chấn thương khi chơi bóng
Luôn dành thời gian thích đáng để khởi động và cǎng cơ trước khi luyện tập hay thi đấu. Điều này không có gì mới và có vẻ như ai cũng biết, nhưng nhắc lại có lẽ cũng không thừa, vì thực tế đã cho thấy rất nhiều chấn thương đã xảy ra do không khởi động hoặc khởi động không kỹ. Với các VĐV đỉnh cao, các bước khởi động khá đa dạng và phức tạp. Đối với những người chơi bóng có tính chất luyện tập, nhìn chung khởi động bằng việc xoay chuyển làm mềm các khớp; chạy, nhảy hay bước bộ tại chỗ, thời gian từ 5-10 phút, sau đó làm cǎng cơ ép dẻo với mỗi nhóm cơ khoảng 30 giây.
Luôn mang nẹp bảo vệ cẳng chân khi thi đấu. Nhiều VĐV đã bị những chấn thương ở cẳng chân khi không mang hay nẹp bảo vệ không đảm bảo.
Trang phục thích hợp. Nên mang giày đế đúc đinh cao su hoặc đế có xẻ rãnh để tǎng ma sát. Những đôi giày đế đinh vít có nguy cơ chấn thương cao hơn. Tuy nhiên, nên mang loại giày này nếu cần tǎng độ bám khi thi đấu trên nền sân ướt, cỏ dài.
Nên sử dụng bóng làm bằng chất liệu tổng hợp, không thấm nước khi chơi trên những sân ướt. Bóng da sẽ bị ngấm nước và nặng hơn khi ướt, làm tǎng nguy cơ chấn thương cho VĐV.
Tránh bám đu lên xà ngang hay bám đu vào lưới. Đã có những chấn thương đáng tiếc xảy ra do bám trượt ngã, cọc gôn đổ ở những sân chơi nghiệp dư không đủ tiêu chuẩn. Trên thế giới cũng đã xảy ra trường hợp một cầu thủ bị rách đứt ngón tay do nhẫn đeo tay của anh ta móc vào lưới khi quá hưng phấn vì sau khi ghi bàn đã bám đu vào lưới.
Các cọc gôn cũng nên được đệm bọc và được bảo đảm an toàn thích đáng nhằm giảm những tai nạn có thể xảy ra cho thủ môn cũng như các cầu thủ khác khi va đập vào cọc gôn.
Bề mặt sân chơi phải được bảo đảm tốt, bằng phẳng, loại bỏ gạch đá vụn, lấp đầy ngay các chỗ trũng hay các lỗ nếu có.
Nên có những hiểu biết cơ bản về cách xử trí ban đầu những chấn thương nhỏ như các vết xước rách da mặt, bầm tụ máu, các tổn thương nhỏ ở gân cơ, giãn dây chằng, co rút cơ...
Chuẩn bị tốt và có kế hoạch cấp cứu điều trị kịp thời những chấn thương nặng, nghiêm trọng như gãy xương, trật khớp, hay các chấn động khác.
Trong luyện tập và thi đấu bóng đá, việc các cầu thủ va chạm và chấn thương là không tránh khỏi, nhưng một va chạm ác ý có thể dẫn tới hậu quả nghiêm trọng, có khi vĩnh viễn chấm dứt cuộc đời thể thao của cầu thủ. Hãy tránh để xảy ra điều tệ hại đó bằng lối chơi đẹp, thể hiện tinh thần thể thao.
Tác giả: BS. Phạm Quang Thuận -
Nguồn: Báo sức khoẻ và đời sống chuyên đề số 85 10/2003
